Ekologia czy ekonomia – co kieruje Polakami przy wdrażaniu zmian przyjaznych środowisku?
Według raportu „Klimat tworzą ludzie – zachowania ekologiczne Polaków” , przygotowanego w ramach kampanii informacyjno-edukacyjnej Ministerstwa Klimatu i Środowiska „Nasz Klimat”, aż 81% badanych ocenia swoją postawę ekologiczną zdecydowanie dobrze lub raczej dobrze. Przyjrzyjmy się jednak szczegółom na jakie zwracają uwagę Polacy w swoich codziennych wyborach zakupowych. Ekologia, ekonomia czy może inne przesłanki?
Zużycie prądu
Jedną z badanych w raporcie kwestii było podejście do zużywania energii elektrycznej – na podstawie wyposażenia domów w energooszczędne żarówki LED i odłączania od zasilania nieużywanych ładowarek. Lampy LED, choć droższe niż tradycyjne, w praktyce przynoszą duże oszczędności, dzięki czemu zyskują na popularności. Prawie wszyscy Polacy posiadają obecnie w swoim domu żarówki LED, a niemal połowa respondentów deklaruje, że wyposażyła w nie całe swoje oświetlenie domowe. Co ciekawe, jeszcze większe przywiązanie do energooszczędnego oświetlenia deklarują rodzice dzieci w wieku 0-14 lat. Z kolei młodzi dorośli (18-24 lata), choć bardziej zorientowani w ekorozwiązaniach, rzadziej niż osoby w wieku 35-54 deklarują, że całe oświetlenie ich domu jest wyposażone w żarówki LED. Osoby w tym wieku częściej mieszkają w wynajmowanych mieszkaniach lub z rodzicami, przez co mają mniejszy wpływ na stosowane oświetlenie w zamieszkiwanych przez nich lokalach.
Względy ekonomiczne mają także znaczący wpływ na inne decyzje Polaków – aż 61% badanych podaje kwestie finansowe jako główną motywację do odłączania nieużywanych ładowarek. Podobnie jak w przypadku oświetlenia LED, proekologiczne działanie jest zależne od wieku. Częściej odłączają swoje ładowarki osoby w wieku 25-34 lat, osoby starsze i mieszkańcy małych miejscowości. Mniejszą wagę do tej formy oszczędzania energii przywiązują osoby w wieku 35-44 lat i mieszkańcy miast powyżej 500 tys. Może być to związane ze stabilną sytuacją materialną w tej grupie respondentów.
Polak na zakupach
Kwestie ekonomiczne odgrywają również dużą rolę podczas zakupów spożywczych Polaków. 61% respondentów zadeklarowało, że kupując produkty spożywcze kieruje się przede wszystkim aktualną promocją lub niską ceną. Na drugim miejscu (59%) znalazł się skład, a na trzecim okres trwałości produktu (55%). Aspekt finansowy jest szczególnie ważny dla młodych – prawie 80% z nich przyznało, że kupując żywność zwracają uwagę głównie na cenę, a inne czynniki schodzą na dalszy plan. Z kolei mieszkańcy największych miast (powyżej 500 tys.) rzadziej zwracają uwagę na ceny i promocje.
We wszystkich badanych grupach, większość osób deklaruje, że stosuje w kuchni rozwiązania zapobiegające marnowaniu żywności, niezależnie od swojej sytuacji finansowej – 61% modyfikuje dania tak, by móc zjeść je w kolejnych dniach, a 55% mrozi lub wekuje niewykorzystaną żywność. Co ciekawe, specjalistami w podejściu zero waste w kuchni można nazwać rodziców, którzy częściej niż ogół Polaków dbają o to, by nie marnować żywności. Może to wynikać z konieczności lepszej organizacji zakupów spożywczych, a także bardziej przemyślanego planowania posiłków, kiedy w domu są dzieci.
Ekologia na drugim planie
Jeśli chodzi o wybór artykułów chemicznych i środków czystości, to motywacje mogą zaskoczyć. Jak wynika z raportu, Polacy nie kierują się w tym zakresie ani ekologią, ani ekonomią. Przy zakupie tzw. chemii domowej, badani stawiają przede wszystkim na skuteczność produktów w usuwaniu konkretnych zabrudzeń (62%), potem ich wydajność (58%), a dopiero na trzecim miejscu wskazują niską cenę (43%). Skuteczność i wydajność produktów są szczególne ważne dla rodziców, ale także młodych dorosłych. Może to wynikać nie tylko z troski o domowy budżet, ale także z konieczności dobrej organizacji czasu, którego rodzice i wchodzący w dorosłość młodzi ludzie, mają zbyt mało.
Kupując kosmetyki, Polacy rzadko zwracają uwagę na kwestie ekologii – prawie 40% respondentów deklaruje, że w ogóle nie przywiązuje do tego wagi. Co ciekawe, rodzice są w tej kwestii wyjątkiem – 35% z nich przyznało, że korzysta z ekokosmetyków ze względu na ich oddziaływanie na środowisko, ale równie duża grupa, bo 36%, że docenia ich naturalne właściwości. To pokazuje, że rodzice podejmując wybory konsumenckie, mają na względzie dbanie o zdrowie swoich dzieci. Pytania dotyczące wyboru kosmetyków pokazały też, że większą świadomość zakupową i ekowrażliwość mają kobiety, osoby w wieku 35-44 lata i mieszkańcy dużych miast.
Przedstawione w badaniach wyniki pokazują, że proekologiczne wybory konsumenckie Polaków są blisko powiązane z kwestiami finansowymi. Choć świadomość na tematy powiązane z ochroną środowiska wciąż rośnie, nie jest ona głównym czynnikiem przy podejmowaniu decyzji o zakupach. Znaczny odsetek Polaków stara się wprowadzać ekonawyki w codziennym życiu, szczególnie jeśli nie uszczupli to domowego budżetu lub wręcz wpłynie na niego pozytywnie, tak jak w przypadku oszczędzania energii elektrycznej czy zapobiegania marnowaniu żywności.
Pełen raport i szczegółowe dane dostępne są pod linkiem: Ekologiczne zachowania Polaków Raport Klimat tworzą ludzie – Edukacja Ekologiczna – Portal Gov.pl (www.gov.pl).
